Τρίτη 4 Νοεμβρίου 2014

Γιατί το λέμε έτσι; Η Ψωροκώσταινα

                                                                                   "Ψωροκώσταινα"
Στην εποχή που κυβερνούσε την Ελλάδα ο Καποδίστριας, ζούσε στο Ναύπλιο μια ζητιάνα (θλιβερής έμπνευσης), που την έλεγαν Ψωροκώσταινα. Σε μια, λοιπόν, συνεδρίαση της Συνέλευσης, κάποιος θέλοντας να πει για τη φτώχεια του Ελληνικού Δημοσίου, το παρομοίασε με την πασίγνωστη ζητιάνα.

 Από τότε η λέξη επαναλήφθηκε στις συζητήσεις και τελικά επικράτησε. Μόνο που, όταν  λέγεται τώρα πια, δεν εννοεί το Ελληνικό Δημόσιο, αλλά ολόκληρη την Ελλάδα!
 Και συγκεκριμένα η όλη ιστορία της "Ψωροκώσταινας"  (Ευ. Δαδιώτης, "Αιγαιοπελαγίτικα" τεύχος 13) είναι η εξής:
 "Δεν έχω τίποτ' άλλο από αυτό το ασημένιο δαχτυλίδι κι αυτό το γρόσι. Αυτά τα τιποτένια προσφέρω στο μαρτυρικό Μεσολόγγι", είπε περήφανη η γρια πλύστρα Χατζηκώσταινα και τα άφησε πάνω στο τραπέζι που είχε στήσει στην πλατεία του Ναυπλίου η ερανική επ
ιτροπή, εκείνη την Κυριακή του 1826.

 Ύστερα από αυτή την απρόσμενη χειρονομία, κάποιος από το πλήθος φώναξε: "Για δες την πλύστρα, την "Ψωροκώσταινα", πρώτη πρόσφερε τον οβολό της!
 Κι αμέσως, το φιλότιμο πήρε κι έδωσε. Βροχή έπεφταν πάνω στο τραπέζι λίρες, γρόσια κι ασημικά. Αυτή ήταν η συνέχεια της φτωχής προσφοράς της πλύστρας Χατζηκώσταινας, που από κείνη τη στιγμή απαθανατίστηκε με το παρατσούκλι "Ψωροκώσταινα". Και το παρανόμι αυτό κόλλησε έπειτα στην Ελλάδα.

Ποια ήταν, όμως, η "Ψωροκώσταινα";
'Ηταν κάποτε η αρχόντισσα των Κυδωνιών, του Αϊβαλιού, Πανωραία  Χατζηκώστα, σύζυγος πάμπλουτου Αϊβαλιώτη  έμπορου, που φημιζόταν όχι μόνο για τα πλούτη του άντρα της, μα και για τα πολλά δικά της, αλλά και για την ομορφιά της.

Όταν αργότερα οι Τούρκοι πυρπόλησαν την πολιτεία του Αϊβαλί και έσφαξαν άντρες και γυναικόπαιδα, ανάμεσα σ΄αυτούς που σώθηκαν ήταν και η Πανωραία Χατζηκώστα, που είδε να σφάζουν οι Τούρκοι τον άντρα της και τα παιδιά της. Κατά καλή της τύχη, ένας ναύτης την βοήθησε και μαζι με άλλους την ανέβασε σ΄ένα καράβι που ξεμπάρκαρε στα Ψαρά. Εκεί αναγνωρίστηκε από τον ομοιοπαθή της Βενιαμίν το Λέσβιο, την προστάτεψε και τον ακολούθησε στην Πελοπόννησο. Στο Ναύπλιο ο Βενιαμίν παρέδιδε μαθήματα για να ζήσει και η Πανωραία άρχισε να ξενοπλένει. Αργότερα, με σαλεμένα σχεδόν τα λογικά της, ζητιάνευε στους δρόμους του Ναυπλίου.

 Έπειτα από το περιστατικό του εράνου στο Ναύπλιο, όταν έφτασε ο Καποδίστριας στην Ελλάδα, τη συμμάζεψε κι όταν ίδρυσε το ορφανοτροφείο προσφέρθηκε η Πανωραία, που πια είχε γίνει γνωστή με το όνομα "Ψωροκώσταινα", να πλένει τα ρούχα των ορφανών χωρίς καμιά πληρωμή...

   


 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου