Η λατρεία του Νερού!

Ο κύκλος του Δωδεκαημέρου κλείνει με μια από τις μεγαλύτερες χριστιανικές εορτές, τα Θεοφάνια, τα οποία συνιστούν κατά την άποψη της λαογραφίας, μια "υπολανθάνουσα λατρεία των νερών", του βασικού στοιχείου της ζωής. Το νερό ξεδιψάει, ποτίζει, καθαίρει, αλλά ακόμη καταστρέφει και πνίγει. Μέσα στο διάστημα αυτό των δώδεκα ημερών, σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, "τα νερά είναι αβάπτιστα", μιαίνονται από τους Καλικάντζαρους και άλλα δαιμόνια που ανεβαίνουν στη γη. Όμως, τη νύχτα της 5ης Ιανουαρίου ανοίγουν οι ουρανοί, οι άνεμοι ημερεύουν, ακόμη και τα ζώα μιλούν. Ανήμερα τα Φώτα τα ύδατα αγιάζονται, αποκτούν δηλαδή ξανά, με τη δύναμη του σταυρού, τον ιερό τους χαρακτήρα, τον οποίον... κατά τη διάρκεια του χρόνου που πέρασε, έχασαν. Οι νέοι ρίχνονται στα παγωμένα νερά, για να πιάσουν τον σταυρό, πιστεύοντας πως θα τους φέρει υγεία και καλοτυχία τη νέα χρονιά. Οι νοικοκυραίοι παίρνουν καινούργιο νερό, αγιασμένο, για να ραντίσουν το σπίτι και τα κτήματά τους, αλλά κρατούν και λίγο στο εικονοστάσι του σπιτιού για τις δύσκολες ώρες. Επίσης, σε πολλά μέρη γινόταν πλύσιμο των εικόνων σε λίμνες, ποτάμια ή θάλασσα, διαδικασία που αποτελεί αναβίωση αρχαίων δοξασιών, όπως της τελετής των ''πλυντηρίων''. Μια γιορτή προς τιμήν της θεάς Αθηνάς, στη διάρκεια της οποίας μετέφεραν  ''εν πομπή'' στην ακτή του Φαλήρου το άγαλμα της θεάς, όπου το έπλεναν με θαλασσινό νερό για να το καθαρίσουν από ρίπους και να ανανεωθούν οι ιερές του δυνάμεις.